ทำไมฮ่องกงประท้วง : ย้อนกลับไปสู่ต้นเหตุแห่งการประท้วงในฮ่องกง

ถ้าหากว่าเรากล่าวถึงเหตุการณ์ทางการเมืองซึ่งร้อนระอุที่สุดในขณะนี้ จะพลาดเรื่องของการประท้วงในฮ่องกงไปไม่ได้เลยครับ ซึ่งเหตุการณ์ดังกล่าวอยู่ในความสนใจของชาวไทยเราเป็นอย่างมาก เนื่องจากฮ่องกงเป็นประเทศที่อยู่ไม่ไกลจากเรา ทั้งยังเป็นหนึ่งในจุดหมายปลายทางการท่องเที่ยวที่ชาวไทยไปเยือนกันบ่อย ๆ อีกด้วย

แน่นอนว่าเมื่อเกิดสถานการณ์ทางการเมืองอันไม่ปกติขึ้นมา เหล่านักลงทุน เช่นนักเทรดฟอเร็กซ์ ต่างก็เฝ้าติดตามเรื่องนี้อย่างใกล้ชิด

และเหตุการณ์ดังกล่าวก็ผ่านมานานจนบางคนที่อาจไม่ได้ตามข่าวอย่างใกล้ชิดนัก อาจจะเริ่มลืม ๆ ไปแล้วว่าเรื่องมันเริ่มมาจากอะไรกันแน่ ดังนั้น เรามาย้อนดูกันดีกว่าครับ ว่ามีสาเหตุอะไร ทำไมฮ่องกงประท้วง

ย้อนกลับไปสู่ต้นเหตุแห่งการประท้วงในฮ่องกง

เหตุการณ์ประท่วงในฮ่องกงที่ทวีความรุนแรงขึ้นจนถึงขนาดต้องยกเลิกเที่ยวบินทั้งหมดนั้น ใครจะคาดคิดครับว่าในตอนแรก มันเริ่มจาก “คดีฆาตกรรม” คดีหนึ่ง ของชาวบ้านธรรมดา ๆ แต่ที่ไม่ธรรมดาเพราะการฆาตกรรมในครั้งนี้ ผู้ก่อเหตุและเหยื่อเป็นคนฮ่องกง แต่เรื่องลงมือก่อเหตุที่ไต้หวัน

ย้อนกลับไปยังวันที่ 8 ก.พ. 2561  นางสาวพุน หิว-หวิ่ง อายุ 20 ปี และนายฉัน ถง-ก้าย อายุ 19 ปี คู่รนักวัยรุ่นชาวฮ่องกง ได้เดินทางไปเที่ยวที่ไต้หวัน โดยพักที่โรงแรมเพอร์เพิล การ์เดน ในกรุงไทเป เป็นเวลา 9 วัน แต่พอถึงวันที่ 17 ก.พ. นายฉันกลับไปที่ฮ่องกงแค่คนเดียว และหนึ่งเดือนต่อมา นายฉันสารภาพว่าเขาฆ่านางสาวพุนที่ไทเป หลังจากทราบว่าเธอตั้งท้อง

ไอ้รับสารภาพก็ส่วนรับสารภาพ แต่ปัญหาอยู่ตรงที่ เจ้าหน้าที่ของฮ่องกงไม่สามารถตั้งข้อหาฆาตกรรมกับผู้ก่อเหตุได้ เพราะนายฉันลงมือในไต้หวัน ไม่ใช่ฮ่องกง แต่ครั้นจะส่งตัวไปไต้หวันก็ไม่ได้เช่นกัน เพราะทั้ง 2 ดินแดนนี้ ไม่มีสนธิสัญญาส่งผู้ร้ายข้ามแดนต่อกัน

และก้วยเหตุนี้เอง ทำให้คณะผู้บริหารฮ่องกงเสนอร่างกฎหมายส่งผู้ร้ายข้ามแดนเข้าสู่สภานิติบัญญัติ เพื่อให้การส่งตัวผู้กระทำผิดไปยังไต้หวันทำได้ง่ายขึ้น แต่! เรื่องมันเกิดขึ้นตรงนี้แหละครับ เพราะนอกจากร่างกฎหมายนี้จะเป็นการส่งตัวผู้ร้ายข้ามแดนระหว่างฮ่องกง และไต้หวันแล้ว มันยังถูกเขียนเผื่อส่งผู้ร้ายข้ามแดนไปยัง “จีน” อีกด้วย

พึงรู้ว่าจีน ไต้หวัน และฮ่องกง สามประเทศนี้มีประเด็นอันอ่อนไหวอยู่นานปีแล้ว เพราะในขณะที่สังคมโลกให้การยอมรับว่าฮ่องกง และไต้หวันเป็นประเทศ ทั้งยังเป็นประชาธิปไตยอีกด้วย แต่จีนกลับยังคงมองทั้งสองเป็นแผ่นดินจีนอยู่ อีกทั้งยังมีชาวจีนจำนวนไม่น้อยที่ต้องการหลีกหนีจากระบอบคอมมิวนิสต์ของจีนแผ่นดินใหญ่ ลี้ภัยมาอยู่ที่ฮ่องกงอีกด้วย

ความสัมพันธ์ ฮ่องกง-จีน

เราย้อนกลับมาดูความสัมพันธ์ระหว่างฮ่องกงและจีนกันดีกว่า แม้ว่าหลาย ๆ คนจะมองและให้การยอมรับว่าฮ่องกงเป็นประเทศก็ตาม แต่กล่าวกันตามตรงแล้ว ฮ่องกงนับเป็นอาณานิคมของอังกฤษตั้งแต่ปี 1841 จนกระทั่งได้รับเอกราชเมื่อถูกส่งมอบคืนให้แก่จีนในปี 1997 ฮ่องกงจึงมีสถานะกึ่งปกครองตัวเอง ภายใต้หลักการ “หนึ่งประเทศ สองระบบ” นั่นเองครับ

เพราะการส่งมอบเกาะฮ่องกงคืนให้จีนนั้น ไม่ได้เป็นการส่งคืนให้เปล่า ๆ แต่อยู่ภายใต้เงื่อนไขคือ ข้อตกลงกฎหมายพื้นฐาน ซึ่งอนุญาตให้ฮ่องกงมีรัฐธรรมนูญของตัวเอง จึงทำให้มีอำนาจปกครองตัวเองได้อย่างกว้างขวาง และมีสิทธิต่าง ๆ ด้วยเหตุนี้ ฮ่องกงจึงรักษาความเป็นอิสระของระบบกฎหมายไว้ มีสภานิติบัญญัติของตัวเอง มีระบบเศรษฐกิจของตัวเอง และใช้เงินสกุลดอลลาร์ฮ่องกง นอกจากนี้ ผู้ที่อยู่อาศัยในฮ่องกงได้รับการคุ้มครองด้านสิทธิมนุษยชน และมีเสรีภาพในด้านต่าง ๆ และนั่นรวมถึง เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น และการชุมนุมอีกด้วย

อย่างไรก็ตาม กฎหมายพื้นฐานของฮ่องกง จะหมดอายุลงในปี 2047 ซึ่งยังไม่มีความชัดเจนว่า การปกครองตัวเองของฮ่องกงหลังจากนั้นจะเป็นอย่างไร ดังนั้น ฮ่องกงจึงอยู่ภายใต้ความรู้สึกอันไม่มั่นคงต่ออนาคต และหวาดระแวงต่อจีนแผ่นดินใหญ่ว่าอาจจะเข้ามาริดรอนสิทธิ เสรีภาพของตนไปนั่นเอง อ่านบทความเต็มได้ที่นี่

ความหวาดระแวงต่อจีน

คำถามที่ว่า ทำไมฮ่องกงประท้วงนั้น คำตอบก็คือ ชาวฮ่องกงเกรงว่า จีนจะใช้ช่องของกฎหมายดังกล่าวยัดเยียดข้อหาให้กับชาวจีนที่ลี้ภัยมาอยู่ฮ่องกง หรือคนฮ่องกงที่วิจารณ์รัฐบาลจีนนั่นเองครับ (เพราะฮ่องกงเป็นประชาธิปไตยที่ผู้คนมีสิทธิ์วิภาควิจารณ์เรื่องราวต่างๆ) และส่งตัวไปดำเนินคดีที่จีนครับ และด้วยความหวาดระแวงนี้ ทำให้ชาวฮ่องกงรู้สึกไม่พอใจ และออกมาประท้วงอย่างที่เราเห็นกันนั่นเอง

และด้วยความที่ประเด็นระหว่างฮ่องกง และจีน มีความอ่อนไหวอยู่แต่แรกแล้ว พอมาเจอเรื่องกฎหมายส่งผู้ร้ายข้ามแดน ที่เป็นผลสืบเนื่องมาจากคดีฆาตกรรมเข้าไปอีก จึงทำให้เป็นเหมือนบัตเตอร์ฟลายเอฟเฟ็กต์ จุดให้กการประท้วงเกิดขึ้นและโหมหนักนั่นเองครับ

และนี่ก็คือสาเหตุที่ว่า ทำไมฮ่องกงประท้วงนั่นเองครับ